Het is ‘in’ en het lijkt steeds meer huizen te veroveren. Domotica. Een systeem dat alle technieken in je huis automatiseert. Vandaar dat domotica ook wel ‘huisautomatisering’ wordt genoemd. Met zo’n systeem gaat je verlichting aan en uit, worden je verwarming en zonwering geregeld, je ventilatie, je geluidsinstallatie, noem maar op… Met allerlei melders en sensors zorgt domotica voor een comfortabele woonervaring.
Met een simpel klikje op de afstandsbediening (of een phone-app) gaat de domotica voor jou aan het werk. Die zet de complete home cinema voor je aan, laat je zonwering zakken en stemt je kamerlichten af op de sfeer die jij op dat moment wilt. Je kunt diverse taken bundelen zodat je slechts een keer op een toetsje hoeft te drukken en al die taken worden tegelijk uitgevoerd.
Welke domotica?
Kies je voor domotica in je huis, dan is (naast je budget) de belangrijkste vraag: wil ik draadloos of bedraad? Die vraag is iets complexer dan je zou denken, vandaar deze blog die de verschillen tussen beide uitlegt. Zodat je meer beslagen ten ijs kunt kiezen tussen een draadloos of juist een bedraad systeem.
Draadloze domotica
Het eerste en echt grote voordeel van draadloos is dat zo’n systeem in een ommezien verwerkt kan worden in je woning. Bekabeling blijft buiten de deur en dat betekent eigenlijk geen hak- en breekwerk in huis. Een ideaal uitgangspunt voor de technische doe-het-zelver die zijn kabeltjesknipper in de werkkast kan laten en gewoon alles kan gaan monteren. Een draadloos domoticasysteem:
- is snel te installeren
- vergt geen bouwkundige activiteiten in je huis
Je zou zeggen: dit voordeel is meteen al allesbepalend. Bedraad kost meer, duurt langer dus geef mij maar draadloos. Kan ik zelf alles ook nog zonder bouwvakkers aanleggen. Alleen heeft draadloos ook een nadeeltje: de betrouwbaarheid kan fluctueren. Anders gezegd, een draadloze verbinding wil nog wel eens verstoord raken door andere draadloze dingen in je huis. En die heb je waarschijnlijk wel, want wie heeft er nu geen smartphones en magnetron in zijn ruimtes? Dat soort spullen kan de draadloze communicatie van je domoticasysteem verstoren. Met als nog een nadeeltje dat draadloze communicatie het ook qua snelheid verliest van bedrade uitwisseling.
Nu is dat wel weer recht te breien. De meeste connectieproblemen kun je voorkomen als je een mesh-netwerk aanlegt. Dan komen er sensoren op strategische plaatsen in je woning te hangen die de communicatiesignalen van je domoticasysteem steeds versterken. Je krijg dan een beter signaal in je hele huis. Dat signaal is dan sterk genoeg om al je apparatuur goed te laten werken. En daarmee valt het nadeel van een trage verbinding dus wel weg. Blijf je alleen nog zitten met de ietwat wankele betrouwbaarheid van een draadloos systeem.
Het mindere van draadloos
Een draadloos netwerk heeft sowieso te maken met enige beperkingen:
- last van moeilijk doordringbare muren (beton met wapening)
- lastige penetratiehoek van signaal t.o.v. de muur
- verstoring door signalen van andere apparaten
Toch kun je dat mindere wel neutraliseren. Door routing haal je een groot deel van de draadloze beperkingen weer weg en maak je je systeem een stuk betrouwbaarder. Een systeem dat routing ondersteunt, kan communicatie indirect alsnog bij de ontvanger laten aankomen. Dat gebeurt met repeaters. Die vangen indirect een signaal op dat rechtstreeks niet aankomt en sturen het dan via de indirecte weg alsnog en dan wel succesvol naar de ontvanger.
Repeaters kunnen op batterijen werken maar de voorkeur ligt toch echt bij repeaters die aangesloten zijn op een vast stroomnet. En ook de verstoring via andere apparaten is goeddeels op te lossen. Via slimme draadloze protocollen heeft een domoticasysteem de mogelijkheid signalen te versturen over diverse frequentiekanalen. En dat vermindert de gevoeligheid voor stoorzenders zoals je microwave of smartphone.
Bedrade domotica
Als je nieuwbouw voor ogen hebt, is bedrade domotica alleen al vanuit het punt van betrouwbaarheid je beste optie. Want je hebt voor zo’n systeem geen extra hak- en breekwerk nodig. De bekabeling gaat vloeiend mee in de aanleg van al het andere in je nieuwe huis. Voor mensen met een bestaand huis die domotica wensen, is het wel andere koek. Zeker als je je systeem door het hele huis aangelegd wilt hebben. Niet alleen gaan je muren en plafonds ervoor open, je krijgt ook een tijd veel rotzooi en stof door je huis. Voor veel mensen is dat al genoeg om af te zien van een bedraad systeem. Het is wel zo dat je een ingrijpende verbouwing van je bestaande huis goed gepaard kunt laten gaan met de aanleg van een bedraad systeem. Sowieso gaat de boel dan open, dus kun je meteen ook profiteren van een nieuwe bedrade domotica. Het voordeel van een bedraad systeem is drieërlei:
- betrouwbaar
- energiezuinig
- robuuster dan onbedraad
Zelf zo’n bedrade installatie aanleggen kan wel, maar dan moet je helemaal thuis zijn in softwarepakketten. Zelfs voor de handige klusser is het een uitdaging om zo’n systeem ordentelijk aan te leggen en feilloos te laten werken. Meestal worden bedrade systemen dan ook aangelegd door een professional, in combinatie met een aannemer.
Safety first
Is een onbedraad systeem minder veilig dan een bedraad systeem? Er doen verhalen de ronde dat technisch slimme inbrekers de data van een voordeurslot kunnen hacken om zo snel naar binnen te kunnen. Vooral onbedrade domotica lijkt hier vatbaar voor. Dieven vangen signalen op en passen ze aan, zodat de deuren open wippen. Helaas kan ongeveer alles dat communiceert, gehackt worden. Dus voor zowel onbedraad als bedraad geldt dat het systeem beter niet gecombineerd kan worden met het veilig afsluiten of beschermen van je woning. Onbedraad is niet veiliger dan bedraad of andersom, alleen horen beide systemen geen geheel te vormen met je veiligheidssysteem.
Zakelijk gebruik of consumptief
Veel MKB’ers en ZZP’ers kiezen voor bedraad omdat de secure werking, de niet aflatende snelheid en de kwaliteit van de domoticacomponenten van belang zijn. In privé-huishoudens telt vooral de eigen beurs en worden daarom veel meer draadloze domoticasystemen benut. Het frezen van muursleuven en de aanleg en bekabeling van leidingsystemen schrikt consumenten af vanwege de hoge prijzen en de overlast van ingrijpende bouwactiviteiten. Iemand met een beetje verstand van elektrotechniek kan bovendien zelf zijn draadloze domotica fiksen.
Hoe groot is het verschil dan echt?
Hiervoor werd helder uitgelegd dat er een verschil is tussen bedraad en onbedraad. Bedraad wint qua de betrouwbaarheid en snelheid van signalen, onbedraad wint duidelijk qua aanleg want er zijn nauwelijks aanlegkosten. Is het verschil nu echt zo groot? Daarvoor moet je even te rade bij je gewone Wifi-verbinding. Daarmee kun je draadloos film kijken, spullen bij e-shops kopen en je social media bijhouden. Hoe vaak heb je last van storing? Echt niet vaak, en zo moet je dan ook de betrouwbaarheid van onbedrade domotica inschatten. Het kan eens voorkomen dat alles niet zo soepel gaat als je verwacht, maar dat zal geen dagelijks probleem gaan worden. Behalve als je toevallig een woning hebt die helemaal bol staan van dikke betonmuren met wapening. Zonder bedrading zijn dat soort buffers voor draadloze signalen vaak moeizaam te penetreren.
De uiteindelijke keuze
Voor bijna iedereen geldt dan het volgende: ben je op zoek naar een nieuw te bouwen huis, laat dan de bedrading van een domoticasysteem meenemen in het hele bouwproces. Heb je een bestaand huis en ga je niet grondig renoveren, houd het dan bij een draadloze domotica. En kies dan wel voor een systeem dat routing ondersteunt en via meerdere frequenties kan werken.
